Μαντινάδα
Στην περιοχή του Ηρακλείου και γενικότερα στην Ανατολική Κρήτη το αντιπροσωπευτικότερο δείγμα ποίησης είναι η μαντινάδα, το δεκαπεντασύλλαβο δίστιχο, που χαρακτηρίζεται από άρτια ομοιοκαταληξία, πρωτοτυπία,εκφραστικότητα και συνεχή ανανέωση στο χρόνο.

Ο ομοιοκατάληκτος στίχος ήρθε στο νησί κυρίως μέσα από την ποίηση των Βενετών, καθώς μέχρι τότε είχαμε ελάχιστα δείγματα από τη βυζαντινή εκκλησιαστική ποίηση. Γρήγορα αγαπήθηκε και μετεξελίχθηκε από τους Κρητικούς, που τον προσάρμοσαν με τον καλύτερο τρόπο στη μουσική τους.

Η μαντινάδα τραγουδιέται πάντα με ρυθμικότητα και συνοδεύεται με μουσική και χορό. Ο μαντιναδολόγος, ο λαϊκός ποιητής και συχνά τραγουδιστής της μαντινάδας, αυτοσχεδιάζει πάνω στην εξέλιξη του γλεντιού και συνεχίζει ή απαντάει, πάντα τραγουδιστά, στις στιχουργικές προκλήσεις της παρέας.





Κρητικό γλέντι γάμου στο Βενεράτο Ηρακλείου, 1939 (Μερόπη Ι. Χαρκούτση)
Με λύρα και λαούτα Κρητικοί γυρίζουν το χωριό λέγοντας μαντινάδες (Γέργρερη Ηρακλείου)
Κρητικοί μουσικοί και μαντιναδολόγοι, 1926 (Nelly's, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)
Παρέα Κρητικών διασκεδάζει με τη συνοδεία μαντολίνου (Ηράκλειο, Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, © Ε.Κ.Ι.Μ.)
Μαντολίνα και βιολί συνοδεύουν τις μαντινάδες στις παρέες των Κρητικών
Λύρα και μαντολίνο, αχώριστος σύντροφος της μαντινάδας στην Κρήτη, 1928 (συλ. Τζανή Ιωάννη)