Καρράς Γιώργος
Η προσφυγιά

Το Ηράκλειο ήταν ο δεύτερος σταθμός μας ως πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία. Αρχικά είχαμε μείνει στο Ρέθυμνο και στη συνέχεια μεταφερθήκαμε στο Ηράκλειο. Κουβαλούσαμε μαζί και τα ζώα μας, τα οποία τα κατεβάσαμε με χειροποίητο γερανό, αφού τα είχαμε δέσει από τη μέση. Τσινούσαν τα καημένα...

Μας πήγαν για να μείνουμε στην Ξύλινη Τάμπια σε ένα τζαμί. Εμείς, επειδή ήμασταν ορφανά, τα μεσημέρια πηγαίναμε στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, όπου μαζευόταν τα παιδιά από όλα τα σχολεία και μας προσέφεραν συσσίτιο .

Τότε χρήματα η προσφυγιά δεν είχε και έτσι για χριστουγεννιάτικο δέντρο στολίζαμε ένα κλαδί ελιάς με ασημόχαρτα από τσιγάρα, ενώ το Πάσχα, για να βάψουμε τα αυγά χρησιμοποιούσαμε αμυγδαλόφυλλα που έβγαζαν ένα κίτρινο χρώμα. Οι πιο πολλοί πρόσφυγες, που έφτασαν στο Ηράκλειο, δούλεψαν σαν εργάτες ή καλλιεργούσαν τη γη και κυρίως τα αμπέλια. Επίσης ασχολήθηκαν πολλοί και με το εμπόριο. Οι αδελφοί Κωνσταντινίδη, ήταν η μεγαλύτερη φίρμα σταφιδοεξαγωγέων, που είχαν εργοστάσιο και στη Σμύρνη. Ο Φλώρος είχε επίσης εργοστάσιο και από όλους αυτούς παρακινήθηκαν και πολλοί Κρητικοί να κάνουν το ίδιο όπως ο Μ. Τζουλάκης...


Τα γεγονότα της Σμύρνης, 1922 (No 371, συλ. Λένας Σαμμαρά, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)
Το δύσκολο ταξίδι, για την ανεύρεση νέας πατρίδας, έχει αρχίσει, 1922 (No 371, συλ. Λένας Σαμμαρά, Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη)
, - (φωτ. Εργαστήριο Πολυμέσων)