58. ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΟΓΜΑ

Το 1578 ήλθε στο νου του Αρχιεπίσκοπου του Χάντακα να μην επιτρέψει σε κανένα διάκο να χειροτονηθεί ιερέας αν δεν υπόγραφε δήλωση πως υποτάσσεται στο δόγμα της Ρωμαϊκής Εκκλησίας να και μάλιστα το θέμα του κηρύγματος να το παίρνει από τη Σεβασμιότητά του. Ο τρόπος μιας τέτιας ενέργειας δεν άρεσε στο εξοχότατο Συμβούλιο των 10 και με το έγγραφό του της 20 του Αυγούστου του ίδιου χρόνου, κάνει γνωστό στον Αρχιεπίσκοπο ότι το Συμβούλιο αυτό δεν εγκρίνει καμιά καινοτομία πάνω στα ζητήματα της θρησκείας και, αν έκαμε καμιά τέτια καινοτομία, δεν έπρεπε, με κανένα τρόπο, να εξαναγκάζει τον ελληνικό κλήρο σε κανένα ζήτημα, παρά όφειλε να τηρεί τους νόμους, τους καταχωρημένους σ' αυτή την Καγκελαρία.

Ύστερα από 12 χρόνια, το 1950, ο Αρχιεπίσκοπος σκέφτηκε να σχηματίσει κατηγορητήριο di vita et moribus προς την Ιερή Εξέταση, ενάντια στον Πρωτόπαπα των Ελλήνων και ενάντια στους ιερομόναχους και να δημοσιεύσει ενάντιά των αφορεσμούς (monitori). Η εξοχότατη Γερουσία έμαθε τις ενέργειες αυτές και διαμαρτυρήθηκε εντονότατα στον Αρχιεπίσκοπο, κάνοντάς του γνωστό ότι, είναι σταθερή η θέληση του Κράτους να τηρηθεί και να διατηρηθεί, χωρίς καμιά αλλοίωση, το δόγμα των Ελλήνων.

Το 1595 εξακολούθησαν να κάνουν παρόμοιες καινοτομίες, θέλοντας να εμποδίσουν στους Έλληνες ιερείς να ιερουργήσουν στις δικές τους εκκλησίες. Η εξοχότατη Γερουσία έγραψε στις 3 του Οκτώβρη μην γίνεται κήρυγμα σε καμιά ελληνική εκκλησία χωρίς την άδειά του στο Δούκα, στον καπετάνιο και στο Γενικό Προβλεπτή να διατάξουν να ιερουργούνται οι εκκλησίες αυτές όπως και προτήτερα.

Το 1597 ο Επίσκοπος Μυλοποτάμου ήλθε στο Χάντακα, με τον τίτλο του Γενικού Τοποτηρητή του λατίνου Πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης και ήθελε να ασκήσει δικαιοδοσία, τοιχοκολλόντας κάτι παπικές διαταγές. Του έδωκαν να καταλάβει ότι, κατά διαταγή της ίδιας Γερουσίας στις 25 του Οκτώβρη, δεν επιτρέπεται κανενός είδους καινοτομία.

Τον ίδιο χρόνο είχαν αρχίσει και οι Ιησουΐτες να κάνουν καινοτομίες. Η εξοχότατη Γερουσία έγραψε στις διοικητικές Αρχές και στο Γενικό Προβλεπτή ότι, δεν επιτρέπει στους Ιησουΐτες να κάνουν καμιά ενέργεια σχετιζόμενη με τα ζητήματα της θρησκείας, που περισσότερο από κάθε άλλο εξερεθίζει τα πνεύματα, σε βάρος της ησυχίας του Βασιλείου.

Το 1599 σκέφτηκε ο Αρχιεπίσκοπος εκείνος να συγκαλέσει Σύνοδο. Η Γερουσία στις 23 του Μάρτη επαινεί τους ρετούρηδες και το Γενικό Προβλεπτή, γιατί του το απαγόρεψαν, σαν πράγμα ασυνήθιστο και για να αποφύγουν τις ταραχές σε βέρος της ησυχίας της Κυβέρνησης. Τα καθήκοντά του για τη σωτηρία των ψυχών όφειλε να τα εκτελεί σύμφωνα με τα καθιερωμένα.

Το έτος 1610 ο τοποτηρητής του Μητροπολίτη εδίκασε μια διαφορά γάμου μεταξύ Ελλήνων, σε βάρος κάποιου παπά Χριστόδουλου, με βάση τις αποφάσεις της Συνόδου του Τρέντο. Ο παπάς αυτός έκαμε έφεση στο Νούντσιο του Πάπα. Η Γαληνότητά Σας το έμαθε και διάταξε, μαζί με την εξοχότατη Γερουσία, την Κυβέρνηση και το Γενικό Προβλεπτή να φυλακιστεί ο παραπάνω Χριστόδουλος και να γίνει αναψηλάφηση της δίκης, με τη δήλωση ότι: όλες οι αποφάσεις που εκδίδονται ή θα εκδοθούν από τον Αρχιεπίσκοπο ή τον τοποτηρητή του, που θα αφορούν Έλληνες, θα παραπέμπονται στους Αντιπρόσωπούς μας διάταξε επίσης η ίδια εξοχότατη Γερουσία τον τοποτηρητή να αποσύρει την έφεση, την ονομαζόμενη «αποστολική». Εγώ υπηρετούσα τότε, το έτος 1612, στη θέση του Δούκα, σαν πληρεξούσιος των κυρίων Εξεταστών που βρισκόταν τότε στο Βασίλειο έβγαλα καινούρια απόφαση πάνω σ' αυτό το γάμο, σύμφωνα με το ελληνικό δόγμα και τους ελληνικούς κανόνες.

FRANCESCO MORESINI, RELAZIONE DI CANDIA 1629, Μετάφραση Στέργιου Γ. Σπανάκη, ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Τόμος IΙ, σελ. 110-113, ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 1950