5. ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑΙ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
...
Εκ των κατοßκων των πüλεων, ιδßως δε του ΧÜνδακος και των Χανßων, αναδεßκνυται πολý καλοß ναυτικοß. ΣυνÞθης εßναι η παροιμßα κατÜ την οποßαν: üταν εις την ΚρÞτην γεννÜται εις χωρικüς, γεννÜται εις γαλεüτος (=Üνδρας δια τας γαλÝρας, τα κÜτεργα) και üταν γεννÜται εις τας πüλεις εις Üρρην, γεννÜται εις ναυτικüς. Οι ναυτικοß οýτοι ταξιδεýουν εν καιρþ ειρÞνης εις την Συρßαν, την ΑλεξÜνδρειαν, την Κων/πολιν, τας νÞσους και εις Üλλους τüπους της Τουρκßας, με παντüς εßδους πλοßα και βÜρκας. Οýτω καθßστανται πολý ριψοκßνδυνοι και ισχυροß Üνδρες εις τρüπον þστε εν περιπτþσει πολÝμου θα εßναι εις θÝσιν να υπηρετÞσουν εις το ναυτικüν ως ακüλουθοι (compagni), ως καραβοκýρηδες (paroni), ως πιλüτοι (peotti) και ως υπαξιωματικοß, προς μεγßστην εξυπηρÝτησιν των δημοσßων τοýτων υπηρεσιþν, λüγω της πεßρας την οποßαν αποκτοýν περß των Τουρκικþν τüπων.
ZUANNE MOCENIGO, RELAZIONE PRESENTATA NELL'ECCELLENTISSIMO CONSIGLIO NEL 17 APRILE M.D.LXXXIX., ΜετÜφραση ΣτÝργιου Γ. ΣπανÜκη, ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Τüμος Ι, σελ. 23, ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 1940