Ο ΕΠΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΑΝΤΑΚΑ

Κοντά σ' αυτά τα γεγονότα η αποδεκάτιση των κατοίκων του Χάντακα θεωρήθηκε πολύ σοβαρό ζήτημα. Μου φαίνεται πως, τόσο για το γόητρο του Κράτους όσο και για την ωφέλεια που θα προκύψει από την αύξηση των δημοσίων εσόδων και του εμπορίου, δεν είναι καθόλου σωστό να μείνει η πολιτεία δίχως τον ανάλογο αριθμό κατοίκων. Δεν μπορεί να γίνει λόγος για την εγκατάσταση των ξένων, όπως γινόταν παλαιότερα, όταν μεγάλο μέρος του νησιού καταστρεφόταν από τους συνεχείς πολέμους και από τους νότιους ανέμους, οπότε ο εποικισμός γινόταν με κατοίκους των νησιών του Αρχιπελάγους, που βρισκόταν τότε κάτω από την κυριαρχία των Ελλήνων αυτοκρατόρων της Κωνσταντινούπολης, ως και από την ίδια την Κωνσταντινούπολη από όπου έστειλαν μια αποικία με δώδεκα οικογένειες, από τις οποίες ακόμη και σήμερο βρίσκονται στο Χάντακα οι οικογένειες των Σκορδίλιδων, των Χορτατσών, των Καφάτων και των Μαγκαφούριδων. Στη δουκική Καγκελαρία του Χάντακα υπάρχουν έγγραφα σχετικά με τα προνόμοια, που παραχώρησεν η αυτοκρατορία στην οικογένεια των Σκορδίλιδων, πριν ακόμη η Γαληνότητά σας παραλάβει στην κατοχή της το Βασίλειο εκείνο.

FILIPPO PASQUALIGO, RELAZIONE LETTA NELL' ECCELLENTISSIMO SENATO, 1594, Μετάφραση Στέργιου Γ. Σπανάκη, ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, Τόμος IIΙ, σελ. 114-116, ΒΙΚΕΛΑΙΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ 1953