Το κείμενο του χρονικού της άλωσης του Χάνδακα που έγραψε μετά από φερμάνι του Μ. Βεζίρη ο ταξιδιώτης του κόσμου Εβλιά

Το κάστρο προφυλάσσεται ολόγυρα από μπαλγεμέζια τοποθετημένα σε οχτώ σημεία. Το τείχος και οι τάπιες γκρεμίζονταν μέρα και νύχτα χωρίς σταματημό. Το τείχος από τη μεριά της στεριάς και ιδιαίτερα το σημείο εμπρός από τα χαρακώματα είναι φτιαγμένο πάνω σε αψίδες. Αυτά τα σημεία είναι γεμάτα με πολεμικές μηχανές και άλλα περίεργα τεχνολογήματα. Η τάφρος είχε διακόσιες πήχες της Μέκκας πλάτος και βάθος. Ξεχωριστά από το κάστρο και έξω από την κεντρική τάφρο υπάρχουν μεγάλες τάπιες, που μοιάζουν με κάστρα. Κάτω από κάθε τάπια υπήρχαν κάθε είδους εμπόδια για την κατάληψή της. Ο Άξιος και Εκλεκτός Μ. Βεζίρης, με τη βοήθεια και την προστασία των Προφητών, κατάφερε με το στρατό του να καταλάβει τη Ματωμένη τάπια και τις άλλες, αφού τις πολιόρκησε. Οι στρατιώτες κατέστρεφαν τα πασσαλώματα και τις παγίδες, πολεμώντας κάτω από τη γη σε βάθος πέντε και έξι επιπέδων μέσα στα λαγούμια με τη φωτιά του πολέμου, ενώ η επιφάνεια της γης ήταν γεμάτη με κανόνια και μπαλγεμέζια.

....

Έτσι ακολουθώντας το φερμάνι, έγινε η ειρηνευτική συμφωνία ανάμεσα στις δυο πλευρές με τους πιο ευνοϊκούς και ταιριαστούς όρους για την πίστη και το κράτος. Στη στεριά και στη θάλασσα η εχθρότητα και το μίσος ησύχασαν. Καταγράφηκαν για να παρουσιαστούν στο σουλτάνο οι όροι της συνθήκης. Διευθετήθηκαν και ορίστηκαν οι όροι των σχέσεων ανάμεσα στους δυο. Κι όλο το κάστρο του Χάνδακα, που ήταν η επιθυμία των βασιλιάδων του κόσμου, με όλα τα πολεμοφόδια και τις προμήθειές του παραδόθηκε και ενώθηκε με τις οθωμανικές χώρες το μεσημέρι της πρώτης μέρας (Παρασκευή) του μηνός Τζεμαζιελαχίρ το έτος 1080. Οι εκκλησίες των απίστων, που βρίσκονταν μέσα στο κάστρο, καθαρίστηκαν από τις βρομιές και έγιναν τζαμιά και μετζίτια, όπου άρχισε να εκτελείται το ναμάζι πέντε φορές την ημέρα και να διαβάζεται το Κοράνι. Δόξα τω Θεώ, τέτοιος ιερός πόλεμος μετά τους συντρόφους του Προφήτη, δεν είχε ξανατύχει σε σουλτάνο, ούτε και τέτοιο κάστρο είχε καταφέρει ποτέ κανείς τους να κατακτήσει. Μακάρι να δώσει ο Μεγαλοδύναμος και οι Προφήτες τούτο το κάστρο να παραμείνει στα χέρια του Ισλάμ τόσο νικηφόροι. Η Εξοχότητά του, ο πολυχρονεμένος σουλτάνος Μεχμέτ Χαν ας έχει μακρά ζωή για να δει κι άλλες τέτοιες νίκες απέναντι στους εχθρούς της πίστης. Αμήν. Έτος 1080.

ΕΒΛΙΑ ΤΣΕΛΕΜΠΙ, ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ (1668-1671) Πελοπόννησος - Νησιά Ιονίου, Κρήτη - Νησιά Αιγαίου, σελ. 248-253, Εκδόσεις Εκάτη 1994