Εκπαιδευτήρια

Ήδη από το 14^ο αιώνα στο Χάνδακα λειτουργούν σχολεία, όπου τα παιδιά των εύπορων κυρίως οικογενειών διδάσκονται ελληνικά, λατινικά και ιταλικά. Αξιοσημείωτη είναι, για παράδειγμα, η ίδρυση και λειτουργία, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ελληνικού σχολείου στο Χάνδακα με πρωτοβουλία του, ελληνικής καταγωγής, καρδινάλιου Βησσαρίωνα. Αντίστοιχα, από τις αρχές του 16^ου αι., λειτουργεί και σχολείο λατινικών με δάσκαλο που αμείβεται από το ενετικό δημόσιο. Και στα δύο αυτά σχολεία η φοίτηση των μαθητών είναι δωρεάν.

Οι μαθητές βέβαια, δεν αντιμετωπίζουν πάντα με συμπάθεια το σχολικό περιβάλλον:

Τα καλαμάρια, τα χαρτιά όλα τα λακτοπάτουν

κι εφαίνετό μου το σκολειόν ωσάν κακόν θηρίον

(Στέφανος Σαχλίκης, «Αφήγησις Παράξενος», Νικολάου Μ. Παναγιωτάκη, Η Παιδεία κατά τη Βενετοκρατία, Κρήτη Ιστορία και Πολιτισμός, Σύνδεσμος Τοπικών Ενώσεων Δήμων και Κοινοτήτων Κρήτης - Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη, 1988, τ. Β΄, σελ. 168)