Ο θεσμός των Θεμάτων

«Διαιρέθηκαν και έγιναν τα θέματα, όταν η αυτοκρατορία των Ρωμαίων άρχισε λίγο-λίγο να περιορίζεται και ν' ακρωτηριάζεται από τους άθεους Αγαρηνούς (Άραβες). Και ως τα χρόνια του βασιλιά Ιουστινιανού και τη βασιλεία του Μαυρίκιου όλοι βρίσκονταν κάτω από την ίδια διοίκηση. Απόδειξη ο ίδιος ο Βελισάριος που ήταν στρατηγός - διοικητής όλης της Ανατολής. Όταν, όμως, άρχισαν οι Αγαρηνοί να εκστρατεύουν κατά των Ρωμαίων και να καταστρέφουν τις χώρες και τις πόλεις, αναγκάστηκαν οι βασιλιάδες, που ήταν κάθε φορά, να κόβουν σε μικρά κομμάτια την ενιαία διοικητική εξουσία.»

[Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος, Περί Θεμάτων (10^ος αι.), A. Pertusi 1952, σελ. 60]