Αραβοκρατία

Η αδυναμία των Βυζαντινών να προστατέψουν επαρκώς το νησί από τις πειρατικές επιδρομές προσελκύει το ενδιαφέρον μιας πολυάριθμης ομάδας Αράβων από την Ισπανία, οι οποίοι αποβιβάζονται στην Κρήτη και σταδιακά την κατακτούν. Μια νέα πραγματικότητα δημιουργείται στο νησί. Οι αποτυχημένες προσπάθειες των Βυζαντινών να ανακαταλάβουν το νησί υποδηλώνουν ότι το αραβικό Εμιράτο της Κρήτης («Ικρίτις», όπως ονομάζεται το νησί από τους μουσουλμάνους ιστορικούς) είναι ισχυρό, καλά οργανωμένο και ακμαίο. Δραστηριότητες, όπως η μεταλλοτεχνία, η αγγειοπλαστική και η κεραμική, παρουσιάζουν σημαντική ανάπτυξη, ενώ το Εμιράτο έχει τη δυνατότητα να «κόβει» τα δικά του νομίσματα.

Πρωτεύουσα του νέου κράτους είναι το Κάστρο, που ονομάζεται πλέον Ραμπντ Αλ-Χαντάκ (Rabdh el Khandak, δηλαδή «φρούριο της τάφρου»), εξαιτίας της βαθειάς τάφρου που περιβάλλει την πόλη.

Παράλληλα το νησί, με επίκεντρο το Χάνδακα, γίνεται το ορμητήριο των Αράβων επιδρομέων που λεηλατούν συστηματικά τα νησιά του Αιγαίου και τα παράλια του ελλαδικού χώρου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα βυζαντινά κείμενα της εποχής η Κρήτη χαρακτηρίζεται «θεόλεστος». Η ισχύς των αραβικών πειρατικών επιδρομών επιβάλλει στους Βυζαντινούς την ανακατάληψη του νησιού. Ως το 949 επιχειρούν έξι εκστρατείες, οι οποίες όμως αποτυγχάνουν, με υψηλό κόστος σε ανθρώπινες απώλειες και χρήμα για το βυζαντινό κράτος.