Ένωση - Α' Παγκόσμιος - Μεσοπόλεμος (1913 - 1940)

Το μέλλον της Κρήτης καθορίζεται οριστικά με το τέλος των Βαλκανικών πολέμων και σύμφωνα με το διακαή πόθο των Kρητικών. Το Δεκέμβριο του 1913 κηρύσσεται επίσημα η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το νησί αποτελεί πλέον αναπόσπαστο τμήμα του ελληνικού κράτους και έχει το δικό του μερίδιο στις πολιτικές και πολεμικές περιπέτειες των επομένων ετών. Η μικρασιατική καταστροφή το 1922 βάζει οριστικό τέλος στη «Μεγάλη Ιδέα» και αποτελεί ταυτόχρονα την αφετηρία του ελληνικού μεσοπολέμου (1922-1940). Το ελληνικό κράτος θέτει τώρα ως στόχους του την εσωτερική ανασυγκρότηση και την αποκατάσταση ενός και πλέον εκατομμυρίου προσφύγων.

Η Κρήτη, και ειδικότερα το Ηράκλειο , αποτελεί τόπο εγκατάστασης χιλιάδων προσφύγων, ενώ, παράλληλα, οι τελευταίοι 23.821 μουσουλμάνοι κάτοικοι υποχρεώνονται να εγκαταλείψουν το νησί. Ο πληθυσμός της πόλης αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς και νέοι οικισμοί, όπως η Νέα Αλικαρνασσός, τα Τρία Πεύκα, ο Κατσαμπάς, οι Πατέλες κ.ά., προστίθενται στον πολεοδομικό της ιστό.

Εντυπωσιακές όμως είναι και οι αλλαγές στην καθημερινή ζωή των κατοίκων. Το λιμάνι επεκτείνεται, τα αυτοκίνητα που κυκλοφορούν στους δρόμους πολλαπλασιάζονται και η πόλη αποκτά αεροδρόμιο. Το μπετόν, η ηλεκτρική ενέργεια, το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο «εισβάλλουν» στην ηρακλειώτικη καθημερινότητα και αλλάζουν συνήθειες και πρακτικές αιώνων. Στις παραμονές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου το Ηράκλειο παρουσιάζει την εικόνα ενός αναπτυσσόμενου σύγχρονου αστικού κέντρου, με έντονη εμπορική - ναυτιλιακή κίνηση και «ζωηρή» κοσμική ζωή.