Η αποχώρηση των τελευταίων μουσουλμάνων

Στις 30 Ιανουαρίου 1923 υπογράφεται μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας η Σύμβαση Ανταλλαγής Πληθυσμών. Σύμφωνα με αυτήν οι Έλληνες που κατοικούν στην τουρκική επικράτεια και οι μουσουλμάνοι που κατοικούν στην Ελλάδα οφείλουν υποχρεωτικά να μετακινηθούν σε Ελλάδα και Τουρκία αντίστοιχα. Στο πλαίσιο της εφαρμογής αυτής της συμφωνίας αρχίζει τον Αύγουστο του 1923 η αναχώρηση των μουσουλμάνων της Κρήτης. Ελληνικά και τουρκικά ατμόπλοια μεταφέρουν τους ανταλλάξιμους, σύμφωνα με την ορολογία της εποχής, πληθυσμούς από το Ηράκλειο προς τη νέα τους πατρίδα.

Μολονότι ως ημερομηνία ολοκλήρωσης της αποχώρησης έχει οριστεί η 1^η Μαΐου 1924, η Νομαρχία Ηρακλείου υποχρεώνεται να δώσει νέα προθεσμία, ως τις 17 Ιουνίου, καθώς αρκετοί μουσουλμάνοι παραμένουν ακόμη στην πόλη «προφασιζόμενοι διαφόρους αιτίας». (εφημ. Ίδη 13-6-1924) Οι τελευταίοι 32 μουσουλμάνοι της περιοχής Ηρακλείου αποχωρούν τελικά στα τέλη Αυγούστου του ίδιου έτους με το ατμόπλοιο «Αντιγόνη». (εφημ. Ίδη 20-8-1924) Την περίοδο 1923-1924 αποχωρούν από την Κρήτη συνολικά 23.821 μουσουλμάνοι, ενώ ένας πολύ μικρός αριθμός κατορθώνει να παραμείνει στο νησί, έχοντας όμως πλέον την τουρκική ή την ιταλική υπηκοότητα.