«Ένωση ή θάνατος»

Το Μάιο του 1866 οι εκπρόσωποι του κρητικού λαού διαμαρτύρονται για την κατάσταση που επικρατεί στο νησί και ζητούν με υπόμνημά τους την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Η άρνηση των οθωμανικών αρχών να προβούν σε παραχωρήσεις οδηγεί τελικά σε ένοπλη επανάσταση, που γρήγορα εξαπλώνεται σ' ολόκληρο το νησί. Η Ελλάδα υποστηρίζει παρασκηνιακά την εξέγερση αποστέλλοντας εφόδια, χρήματα και εθελοντές. Η διεθνής συγκυρία, όμως, δεν ευνοεί τις επιδιώξεις των Κρητών και, παρά τις θυσίες και τους αγώνες που έχουν συγκλονίσει την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, η επανάσταση λήγει στις αρχές του 1869 με την παράδοση ή τη φυγή των τελευταίων εξεγερμένων. Μοναδικό κέρδος για το χριστιανικό πληθυσμό του νησιού είναι η παραχώρηση από το οθωμανικό κράτος ενός νέου διοικητικού συστήματος, του Οργανικού Νόμου.